Znaczenie światła dziennego na poddaszu w codziennym użytkowaniu domu

Dom to nie tylko miejsce zamieszkania. Dom to także przestrzeń, która ma wpływ na to jak się czujemy każdego dnia, na nasze zdrowie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Często wciąż nie zdajemy sobie sprawy, jak codzienne użytkowanie domu wpływa na nasze samopoczucie i komfort życia. Co zatem jest najważniejsze?

Wpływ technologii

Do budowy domów używamy rożnych materiałów i technologii. W przypadku technologii tradycyjnej murowanej możemy rozłożyć koszty w czasie i część prac wziąć na siebie, ale budowa może trwać nawet kilka lat, warto dopilnować też poprawności wykonania kolejnych etapów. 

W przypadku domów prefabrykowanych poszczególne elementy (ściany, stropy) są budowane w fabryce i składane ze sobą na placu budowy. Dla tych inwestorów, którym zależy na czasie i precyzji wykonania budynku, ta opcja wydaje się optymalna. Trzeba pamiętać o sprawdzonej ekipie budowlanej, która będzie łączyć elementy na placu budowy.

Mimo, że domy budujemy w różnych technologiach, ich codzienne użytkowanie niewiele się różni. 

Zdrowy dom, czyli jaki

Pierwszym krokiem do stworzenia zdrowego i komfortowego domu jest świadome zaplanowanie przestrzeni. Z różnych pomieszczeń w domu korzystamy inaczej. Kuchnia więc powinna być ergonomiczna, a sypialnia zapewnić relaks. 

Znawcy tematu twierdzą, że dobrze zaplanowana przestrzeń to taka, w której łatwo jest utrzymać porządek. Minimalizm prowadzi do większej harmonii i równowagi również w życiu, a także ogranicza nasz wpływ na środowisko.

Ogromne znaczenie ma dostęp do naturalnego światła i świeżego powietrza. Jedno i drugie wymieniamy jako najważniejsze czynniki zdrowego domu, na równi z brakiem hałasu i prywatnością, która jest kluczowa w odczuwaniu komfortu psychicznego w domu (Badanie opinii na temat „Wpływu dostępu światła dziennego na aspekty życia”wykonane przez ARC Rynek i Opinia na zlecenie VELUX Polska, 2023). I słusznie!

Co daje nam światło dzienne?

Naturalne światło dzienne wpływa pozytywnie na nasz nastrój. Ekspozycja na światło słoneczne wspiera produkcję serotoniny, hormonu, który pomaga w regulacji nastroju, snu i apetytu. Światło naturalne pomaga regulować nasz rytm dobowy, co ma kluczowe znaczenie dla zdrowego snu. Odpowiednie doświetlenie przestrzeni roboczej poprawia koncentrację i efektywność pracy. Naturalne światło jest łagodniejsze dla naszych oczu. 

Według tego samego badania 78% badanych zauważyło polepszenie swojego nastroju, gdy przebywali w pomieszczeniach z dużą ilością naturalnego światła. Natomiast ponad połowa deklarowała pogorszenie swojego samopoczucia w pomieszczeniach bez dostępu do naturalnego światła i świeżego powietrza. Wówczas 33% badanych odczuwało zmęczenie, a 24% przygnębienie.

Jak więc zapewnić w domu odpowiedni dostęp do światła dziennego? 

Właściwe rozmieszczenie okien

Istotny wpływ światła dziennego i świeżego powietrza na nasze zdrowie każe myśleć o jak najlepszym doświetleniu naszych domów. Minimalne wymagania określa prawo, a konkretnie Warunki Techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z nimi „w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8”. Oznacza to, że aby obliczyć minimalną powierzchnię szyb, części przeziernej okien, którą należy zastosować, należy powierzchnię pomieszczenia podzielić przez 8. 

Nie bez znaczenia jest także fakt, że właściwe rozmieszczenie okien poprawi również efektywność energetyczną budynku.

Co ma wpływ na doświetlenie wnętrza? Usytuowanie domu na działce, rozmieszczenie okien względem stron świata, a nawet sposób wykończenia i aranżacji wnętrz. 

W domach parterowych odpowiedni dostęp do światła dziennego zapewnią okna (duże przeszklenia, choć droższe, są mile widziane) usytuowane na południe i zachód. Na poddaszu – okna dachowe zamontowane po dwóch stronach pomieszczenia. W przypadku mniejszej powierzchni okno dachowe powinno być zainstalowane centralnie. Najlepszy efekt da umieszczenie okien dachowych w większych odstępach. W ten sposób można równomiernie doświetlić duże poddasze. W przypadku okien dachowych strona świata nie odgrywa tak dużej roli jak w przypadku okien fasadowych.

Ważna jest nie tylko wielkość okna, lecz także wysokość montażu, ponieważ im wyżej okno będzie wstawione, tym więcej światła będzie przez nie wpadać. Przepisy podają minimalne wymagania: co najmniej 85 cm od podłogi do dolnej krawędzi okna i co najmniej 220 cm do górnej. Właściwie zamontowane okno to też takie, przez które można wyjrzeć w pozycji stojącej, a także wygodnie otworzyć.

Wygodne otwieranie

Standardowo do otwierania okien dachowych używa się klamki umieszczonej na dole bądź na górze skrzydła. Jeśli okno jest zamontowane nisko, wybierzmy górne otwieranie, jeśli wysoko – łatwiej będzie korzystać z klamki na dole. Znaczenie ma też sposób otwierania skrzydła. Najpopularniejsze są okna obrotowe – oś obrotu skrzydła znajduje się w połowie jego wysokości. Przy takim oknie zamontowanym nie dość wysoko, trzeba uważać, aby się nie uderzyć. Innym rozwiązaniem jest okno uchylno-obrotowe, uchylone skrzydło znajduje się w tym przypadku na zewnątrz. Zalety obu rozwiązań łączy okno o podwyższonej osi obrotu. 

Najwygodniejszym rozwiązaniem będzie wersja ze sterowaniem elektrycznym. W prosty i wygodny sposób można nie tylko przewietrzyć dom, ale także dzięki zmontowanemu czujnikowi deszczu okno lub wszystkie okna, automatycznie się zamkną, kiedy na czujnik spadną krople.

Okna dachowe, kolankowe, a może balkon

Doświetlenie poddasza można zaplanować także poprzez dodanie kolejnych okien do już istniejących. Okna dachowe są umieszczane pomiędzy krokwiami, więc montaż dodatkowych nie będzie problemem. Okna można łączyć w zespolenia, czyli montować je jedno nad drugim lub obok siebie. Zyskamy w ten sposób duże przeszklenia, do tego spektakularny efekt aranżacyjny.

Okna kolankowe

Warto też wiedzieć, że okno dachowe nie jest jedynym sposobem na doświetlenie wnętrza na poddaszu. Jeśli poddasze ma odpowiednią wysokość ścianek kolankowych, można zdecydować się na wybór okien kolankowych. Okno kolankowe jest połączeniem okna dachowego z oknem pionowym, które może być otwierane lub nie.

Okno balkonowe

Kolejnym pomysłem jest okno balkonowe. Składa się z dwóch części: pierwsza to wysokoosiowe okno dachowe, druga – to małe okno, które podczas otwarcia wysuwa się do przodu, aż do pozycji pionowej. Równocześnie po obu stronach rozkładane są barierki. Jedna uwaga, okno balkonowe przeznaczone do dachów o kącie nachylenia 40-50°.

Płaski dach? Żaden problem

W ostatnim czasie architekci zauważają większe zainteresowanie wśród klientów domami z płaskim dachem. Decydują się  na nie osoby lubiące prostotę, nowoczesny design i elegancję. Częstym wyzwaniem jest jednak doprowadzenie wystarczającej ilości naturalnego światła do pomieszczeń znajdujących się w głębi budynku. W głębokich pomieszczeniach, w których okna fasadowe nie mogą zapewnić optymalnej powierzchni przeszkleń, warto zastosować okna do płaskich dachów, za pomocą których skierujemy światło tam, gdzie jest najbardziej potrzebne np. nad blatem roboczym w kuchni czy biurkiem w gabinecie.  

Kopuły lub moduł szklany

Na rynku oferowane  rozwiązania dla każdego typu projektu domów mieszkalnych z płaskim dachem jak tradycyjne kopuły oraz płaski lub sferyczny moduł szklany.

Świetlik tunelowy

Ciekawym produktem jest świetlik tunelowy. Można go stosować we wszystkich typach dachów, wszędzie tam, gdzie montaż okien dachowych nie jest możliwy. Maksymalna odległość między dachem a sufitem powinna wynosić 6 metrów. Mogą być montowane jako doświetlenie naturalnym światłem korytarzy, kuchni, łazienek, sypialni, gabinetów i innych pomieszczeń. Świetlik składa się z rury o lustrzanej powierzchni wewnętrznej, która łączy połać dachu z sufitem pomieszczenia. Na połaci wykończony jest przeźroczystą kopułką, na suficie wygląda jak plafon.

Z jakiego materiału okna dachowe wybrać

Drewniane okna dachowe są najczęstszym wyborem. Mają wiele zalet. Najważniejszą jest zgodność materiału, z którego wykonana jest także konstrukcja dachu. Impregnowane i lakierowane sosnowe drewno klejone pozwala stosować je w każdym pomieszczeniu. Po latach użytkowania drewniane profile można odnowić.

Nie wymagające konserwacji okno dachowe drewniano – poliuretanowe wykonane jest z rdzenia drewnianego po obróbce wysokotemperaturowej. Drewno pokryte cienką warstwą poliuretanu. Przeznaczone przede wszystkim do pomieszczeń, w których może powstawać dużo wilgoci, pary wodnej, a po szybach i profilach może ściekać skraplająca się woda.

Światła nigdy za dużo

Wielu ekspertów podkreśla jak zbawienny jest w domach wpływ światła dziennego i świeżego powietrza. Jednak na poddaszu często dochodzi do przegrzewania pomieszczeń. Żeby tego uniknąć, dobrze jest wcześniej zaplanować przesłony okienne. Zatrzymując promienie słoneczne i ciepło, pozwalają one utrzymać komfortowe warunki na poddaszu. Jakie wybrać przesłony okienne zewnętrzne czy wewnętrzne? 

Najskuteczniejsze będą te, które zapewnią całkowite odcięcie promieni słonecznych i nie dopuszczą do nagrzewania się szyby. Tak się dzieje w przypadku zewnętrznych rolet z aluminium. Jest to rozwiązanie całoroczne – latem chronią przed upałem, zaś w okresie jesienno-zimowym przed chłodem. Można wybierać także sposób obsługi rolet. Dużym ułatwieniem jest możliwość zdalnego otwierania i zamykania za pomocą panelu dotykowego lub aplikacji w telefonie.

Markizy nieco mniej skuteczne nie ograniczają za to widoku. Mając markizy, można wygodnie korzystać z poddasza przez cały upalny dzień. Po sezonie letnim zwinięta markiza w kasetonie pozostaje całkowicie niewidoczna. Dla pełnego komfortu, kontroli temperatury i światła markizę warto połączyć z wewnętrzną roletą zaciemniającą.

Innym rozwiązaniem są przesłony wewnętrzne. Tu mamy do wyboru rolety, markizy, żaluzje o różnym stopniu zaciemnienia, z różnych materiałów, w wielu wzorach i kolorach. Rolety wewnętrzne idealnie nadają się do sypialni lub salonu. Umożliwiają one kontrolę ilości wpadającego do pomieszczenia światła i są ciekawym elementem dekoracji wnętrza. Ich konstrukcja zapewnia idealne dopasowanie i łatwy montaż. Tak wyposażone okno  dahcowe zyskuje bardzo wiele na funkcjonalności.

Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie jednej osłony zewnętrznej i jednej osłony wewnętrznej.

Autor: VELUX